Zopas publiceerde de onderzoeksgroep van viroloog Johan Neyts van het Rega Instituut (KU Leuven) de eerste resultaten van het onderzoek naar hun vaccin in Nature. Hoewel het vaccin ten vroegste in 2022 klaar zal zijn, heeft het een aantal grote voordelen op de kandidaat-vaccins die al in de loop van volgend jaar op de markt komen, zegt hij in Eos.
Hij leidt dat af uit het feit dat het Rega-vaccin gebaseerd is op een bestaand vaccin voor gele koorts. “Het bestaat uit een levend verzwakt virus dat na vaccinatie verschillende aspecten van het immuunsysteem activeert. Vertrek je naar regio’s in Afrika of Latijns-Amerika waar gele koorts circuleert, en krijg je tien dagen op voorhand het vaccin toegediend, dan zijn bijna 100 procent van de mensen volledig beschermd tegen gele koorts. En dat blijft zo voor de rest van hun leven. Het wordt ook heel goed verdragen. Het is ondertussen al bij naar schatting 800 miljoen mensen gebruikt en zorgt zelden voor nevenwerkingen.”
Het Rega-instituut was al voor de pandemie bezig om op basis van het gelekoortsvaccin andere vaccins te maken: tegen hondsdolheid en tegen ebola, telkens dubbelvaccins die niet alleen tegen hondsdolheid of ebola werken, maar alle goede kwaliteiten van het gele koortsvaccin behouden en er ook tegen beschermen. “In januari zijn we op dezelfde basis begonnen aan ons coronavaccin.”
Bij proefdieren blijkt dat een enkele dosis van het vaccin in ontwikkeling tegen SARS-CoV-2 al na tien dagen werkt, “waar andere vaccins pas na ruim een maand bescherming bieden.”
“Bij vaccins waarvan de makers al met resultaten naar buiten kwamen, zoals Pfizer, Moderna, Curevac en AstraZeneca, is er 21 of 28 dagen na de eerste dosis eerst nog een tweede dosis nodig eer er immuniteit wordt opgewekt. En die komt er ook pas een dag of tien na die tweede dosis. Waar zij dus pas na ruim een maand bescherming bieden, is dat bij ons al na tien dagen.”, rekent Neyts voor.
Weinig bijwerkingen
“Ons kandidaatvaccin is nog 10.000 keer veiliger dan het commerciële gele koorts-vaccin, dat op zich al superveilig is”, maakt hij zich sterk. Het zou ook een ideale kandidaat kunnen zijn “voor herhalingsvaccinaties wanneer de immuniteit afneemt bij mensen die een van de eerstegeneratievaccins hebben gekregen”, legt hij nog uit in Eos. Het zou ook weinig bijwerkingen hebben.
Johan Neyts hoopt dat het in de loop van 2022 op de markt komt. “Ons vaccin zullen we inderdaad niet als eerste in België kunnen uitrollen. Daarom ben ik heel blij dat de andere vaccins er wel al aan zitten te komen, want ook ik wil dat mijn familie en mijn naasten zo snel mogelijk gevaccineerd worden en dat de pandemie zo snel mogelijk wordt gestopt. Maar het is een typische denkfout in het westen om alleen maar naar Europa en Amerika te kijken. We moeten op onze planeet 7,7 miljard mensen vaccineren. Dat lukt niet allemaal volgend jaar. Het is ook belangrijk om op lange termijn te denken, want het virus zal nog jarenlang blijven circuleren.”
“Daar komt nog bij dat de kandidaatvaccins van Pfizer, Moderna en Curevac die binnenkort op de markt komen een aantal nadelen hebben voor gebruik in Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Ze moeten op -20 of -70 graden Celsius worden bewaard en getransporteerd, wat in die streken een mission impossible is. Ons vaccin heeft dat probleem niet.”
Besmettingskans na vaccinatie
Opmerkelijk ook is dat de andere kandidaatvaccins wel lijken te beschermen tegen de ziekte covid-19 maar niet tegen een besmetting met SARS-CoV-2. “Dat is blijkbaar niet zo bij ons. In onze proeven zien we dat als we een geïnfecteerde hamster met een niet-geïnfecteerde hamster samen in een kooi zetten, de geïnfecteerde dieren het virus altijd overdragen op de niet-geïnfecteerde dieren. Zetten we een geïnfecteerde hamster samen met een dier dat twee weken eerder gevaccineerd werd met ons vaccin, dan blijken deze laatste compleet beschermd te zijn tegen de infectie met SARS-CoV-2.”
Vervolgstudies moeten nog meer duidelijkheid brengen.